Cinsel dokunulmazlık, bireylerin cinsel bütünlüğünü koruyan önemli bir haktır. Bu blog yazısında cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ele alınmaktadır. Türk Ceza Kanunu (TCK) çerçevesinde düzenlenen bu suç türleri arasında cinsel istismar ve cinsel taciz arasındaki hukuki farklar da incelenmektedir.
Cinsel suçlar mağdurlarının hakları ile ne tür yasal desteklerin sağlandığına dikkat çekilmektedir. Ayrıca, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçların TCK’da öngörülen yaptırımları ve cezaları hakkında bilgi verilmektedir. Bu yazı, cinsel dokunulmazlık ve ona karşı işlenen suçların toplumsal ve hukuki boyutunu anlamak için önemli bir kaynak niteliğindedir.
Ana Başlıklar;
Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar
Türk Ceza Kanunu’nda cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, bireylerin vücut ve cinsel bütünlüğünü korumayı amaçlayan ağır cezalara tabi suçlardır. Bu suçlar, bir kimsenin rızası dışında cinsel davranışlara maruz kalmama hakkını ifade eden cinsel dokunulmazlık ilkesini ihlal eden fiilleri kapsar. Türk Ceza Kanunu (TCK), cinsel dokunulmazlık kapsamındaki cinsel suçları 102 ila 105. maddeler arasında tanımlamıştır. Bu maddeler, halk arasında tecavüz, taciz, çocuk istismarı gibi kavramlarla anılan fiilleri düzenler ve ciddi hapis cezaları öngörür.
Aşağıda, TCK’da tanımlanan başlıca cinsel dokunulmazlık suçları ve bu suçların cezaları sade bir dille açıklanmıştır:
• Cinsel saldırı (TCK 102): Rıza olmaksızın bir kimseye cinsel davranışla fiziksel temas kurma, tecavüz dahil.
• Çocuğun cinsel istismarı (TCK 103): 18 yaşından küçük çocuklara yönelik her türlü cinsel davranış.
• Reşit olmayanla cinsel ilişki (TCK 104): 15–18 yaş arasındaki çocukla cebir veya tehdit olmaksızın, rızaya dayalı cinsel ilişki.
• Cinsel taciz (TCK 105): Fiziksel temas olmaksızın sözlü, yazılı veya başka yollarla cinsel amaçla rahatsız etme.
Cinsel saldırı suçu nedir?
Cinsel saldırı suçu, bir kimsenin rızası olmadan cinsel davranışlarla vücut dokunulmazlığının ihlal edilmesidir. TCK 102. maddeye göre, temel (basit) cinsel saldırı suçunda fail 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır .
Cinsel davranışın sarkıntılık düzeyinde (ani ve hafif cinsel taciz niteliğinde) kalması hâlinde ceza 2 yıldan 5 yıla indirilebilmektedir . Suçun vücuda organ veya benzer bir cismin sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda – ki bu durum halk arasında tecavüz olarak bilinir – fiil nitelikli cinsel saldırı sayılır ve ceza en az 12 yıl hapistir .
Yani tecavüz suçunun cezası, kanunda öngörülen en ağır cinsel saldırı cezalarındandır. Ayrıca cinsel saldırı sırasında mağdura karşı yaralama meydana gelirse, fail ayrıca kasten yaralama suçundan da cezalandırılır.
TCK 102, cinsel saldırı suçunda cezayı ağırlaştıran birtakım durumlar da belirtmektedir. Aşağıdaki hallerde, yukarıdaki ceza süreleri yarı oranında artırılır :
• Mağdurun beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda olması (örn. engelli ya da baygın olması),
• Suçun kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılarak işlenmesi (örn. bir doktorun hastasına karşı),
• Suçun üçüncü derece dahil akraba ya da üvey akraba tarafından işlenmesi,
• Suçun silah kullanılarak veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi,
• Suçun insanların toplu yaşamak zorunda olduğu yerlerin sağladığı kolaylıkla işlenmesi (örn. yurt, okul gibi ortamlar).
Bunlara ek olarak, cinsel saldırı sonucunda mağdurun beden veya ruh sağlığının bozulması durumunda ceza daha da artmakta; eğer fiil sonucunda mağdur ölmüşse fail ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına kadar varan yaptırımlarla karşılaşmaktadır . Cinsel saldırı suçu, mağdurun şikâyetine bağlı olarak soruşturulur ve mağdurun 18 yaşından büyük olması halinde uygulanır . Mağdur 18 yaşından küçükse, fiil aynı eylem olsa bile “çocuğun cinsel istismarı” kapsamında ayrı bir suç olarak değerlendirilir. Avukat Efekan EFE ile irtibata geçerek daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Çocukların cinsel istismarı nasıl cezalandırılır?
Çocuğun cinsel istismarı suçu (TCK 103), 18 yaşını doldurmamış çocuklara yönelik her türlü cinsel davranışı kapsar. Mağdur çocuk olduğunda, failin rızadan bahsedemeyeceği veya çocuğun rızasının hukuken geçerli olmadığı kabul edilir. Bu suç, cinsel istismar cezası bakımından TCK’daki en ağır yaptırımlardan birini öngörür. Kanuna göre, bir çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır .
Eğer cinsel davranışlar sarkıntılık düzeyinde kalmış (yani çocuğa yönelik ani ve kısa süreli cinsel taciz niteliğinde) ise ceza 3 yıldan 8 yıla indirilebilir . Mağdurun 15 yaşından küçük olması durumunda cezaların alt sınırı yükselir; örneğin 12 yaşından küçük bir çocuk söz konusuysa, basit cinsel istismar için ceza en az 10 yıl, sarkıntılık durumunda en az 5 yıl hapistir .
Fiilin niteliği ağırlaştıkça öngörülen ceza da artar. Nitelikli cinsel istismar olarak adlandırılan ve çocuğa karşı cinsel organ veya herhangi bir cisim sokulması suretiyle işlenen fiillerde – yani çocuklara tecavüz vakalarında – ceza en az 16 yıl hapistir; mağdur 12 yaşından küçükse bu ceza alt sınırı 18 yıl olarak uygulanır . Suçun birden fazla kişiyle birlikte işlenmesi, çocuğun vasisi, öğretmeni, bakıcısı gibi onu korumakla yükümlü kişiler tarafından işlenmesi veya birden fazla kez tekrarlanması (zincirleme) gibi durumlar da cezayı artıran nitelikli hâller olarak düzenlenmiştir.
Ayrıca cinsel istismar sonucu çocuğun beden veya ruh sağlığı bozulursa fail daha ağır ceza alır; eğer istismar sonucunda çocuk hayatını kaybederse, fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilebilir. Görüldüğü gibi, çocukların cinsel istismarı suçu için öngörülen TCK cinsel suçlar kapsamındaki cezalar son derece ağırdır ve suç, şikâyet olup olmadığına bakılmaksızın (re’sen) soruşturulur.
Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu nedir?
Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu (TCK 104), 15 ila 18 yaş arasındaki reşit olmayan bir genç ile rıza dahilinde cinsel ilişkiye girilmesi durumunu kapsar. Bu suç, çocuğun ergin olmaması nedeniyle rızasının hukuken tam geçerli sayılmadığı hallerde uygulanır. Örneğin 17 yaşındaki bir genç ile onun rızasına dayalı olarak cinsel ilişki yaşayan 19 yaşındaki bir kişi bu suçu işlemiş olur.
Bu durumda fail, mağdurun şikâyeti üzerine 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır . Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu şikâyete tabi bir suç olup, mağdur 18 yaşına girdikten sonra 6 ay içinde şikâyette bulunulmazsa dava açılamaz . Ancak kanun, fail ile mağdur arasında evlenmeleri yasak derecede yakın akrabalık varsa (örneğin fail mağdurun öz babası, amcası, kardeşi gibi) farklı bir koruma öngörmüştür. Böyle bir durumda suç şikâyet aranmaksızın soruşturulur ve fail 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır .
Burada önemli bir ayrım, mağdurun rızasının gerçekten özgür iradesine dayanıp dayanmadığıdır. Eğer fail, 15-18 yaş arasındaki mağduru kandırma, tehdit, şiddet veya iradesini etkileyen başka bir yöntemle ilişkiye zorlamışsa, artık bu suç kapsamında değerlendirilmeyip çok daha ağır cezalı çocuğun cinsel istismarı suçu oluşacaktır  . Aynı şekilde mağdur 15 yaşından küçükse, rıza gösterse bile hukuken geçerli sayılmaz; bu durumda fiil doğrudan TCK 103 kapsamında cinsel istismar suçu sayılır. Özetle, reşit olmayanla cinsel ilişki suçu, yalnızca 15-18 yaş aralığındaki gençlerin kendi rızasıyla girilen cinsel ilişki halleriyle sınırlı özel bir suç tipidir ve yukarıda belirtildiği gibi görece daha düşük cezalar öngörse de yasalarımızda suç olarak tanımlanmıştır.
Cinsel taciz suçu nedir?
Cinsel taciz suçu (TCK 105), bir kimseyi fiziksel temas olmaksızın cinsel amaçla taciz etmeyi ifade eder. Halk arasında laf atma, sözlü taciz, istenmeyen müstehcen mesajlar gönderme, teşhircilik gibi davranışlar cinsel taciz kapsamına girer. Bu suçta fail ile mağdur arasında herhangi bir bedensel temas gerçekleşmez ancak mağdur, rahatsız edici söz, yazı veya davranışlara maruz kalır.
TCK 105. maddeye göre bir kişiyi cinsel amaçlı olarak taciz eden fail, mağdurun şikâyeti üzerine 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası veya adlî para cezası ile cezalandırılır; eğer mağdur çocuk ise ceza 6 aydan 3 yıla kadar hapis olarak uygulanır . Görüldüğü üzere yetişkinlere yönelik basit cinsel tacizde kısa süreli hapis veya para cezası seçenekleri varken, çocuğa cinsel taciz daha yüksek bir hapis cezası ile karşılanmaktadır.
Cinsel taciz suçunun kanunda belirtilen bazı nitelikli halleri (ağırlaştırıcı durumları) de vardır. Taciz fiili; mağdurun eğitim kurumu veya işyeri ortamı gibi aynı ortamda bulunmanın sağladığı kolaylıktan faydalanarak yapılmışsa, failin hizmet veya vesayet ilişkisine dayanarak nüfuzunu kötüye kullanması ile gerçekleşmişse (örneğin öğretmenin öğrencisine sözlü tacizi), elektronik haberleşme araçlarıyla (telefon, internet üzerinden mesaj vb.) işlenmişse ya da teşhircilik şeklinde gerçekleşmişse, verilen ceza yarı oranında artırılır .
Ayrıca cinsel taciz nedeniyle mağdur işini veya okulunu bırakmak, hatta ailesinin yanından ayrılmak zorunda kalmışsa, faile verilecek ceza bir yıldan az olamaz (bu durumda hakimin para cezası verme seçeneği de ortadan kalkar) . Cinsel taciz suçu da şikâyete bağlı suçlardan biridir ve mağdurun şikâyeti olmadan soruşturma başlatılamaz . Bu suç tipinde önemli olan, failin cinsel amaçla hareket etmiş olması ve davranışlarının objektif olarak mağduru rahatsız edici nitelikte bulunmasıdır. Toplumda bazen basit görülüp önemsenmeyen sözlü taciz davranışlarının bile Türk Ceza Kanunu’na göre suç sayıldığı ve yaptırıma bağlandığı unutulmamalıdır.
⸻
Sonuç olarak, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar hem hukuken hem de toplum vicdanında en ciddi suçlar arasında yer almaktadır. Türk Ceza Kanunu cinsel suçlar konusunda çok net ve sert yaptırımlar öngörerek bireylerin cinsel özgürlüğünü ve beden dokunulmazlığını koruma altına almıştır. Bu tür suçlarla karşılaşan kişilerin en kısa sürede adli mercilere başvurarak haklarını araması, hem kendi adaletleri hem de toplum güvenliği açısından büyük önem taşır. Böylece kanunların öngördüğü ağır cezalar uygulanarak caydırıcılık sağlanabilir ve cinsel dokunulmazlık ilkesi korunmuş olur.
