6136 Sayılı Kanun: Amaç ve Kapsam

6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun ( halk arasında ruhsatsız silah taşıma hakkında kanun)10 Temmuz 1953’te TBMM’de kabul edilmiş ve 15 Ağustos 1953’te yürürlüğe girmiştir. Kanun, ateşli silahları, bu silahlara ait mermileri ve önemli parçalarını; ayrıca saldırı veya savunma için özel yapılmış kesici, delici aletleri kapsar. 1. maddedeki tanıma göre; silahların ve patlayıcıların ülkeye sokulması, üretilmesi, satılması, satın alınması, taşınması veya bulundurulması bu Kanun’a tabidir.

Örneğin tabanca, tüfek, kurusıkı tabanca, susturucu ve dürbünlü silahlar ile bıçak ve hançer gibi aletler Kanun korumasına girer. Kanun kapsamında yivsiz av tüfekleri genelde ruhsata tabidir; ateşli yivsiz av tüfekleri ise ayrı düzenlemelere girer. Kanunun kapsamına giren silahların niteliği yönetmelikle de belirlenmiştir. Kanun md.2’de, belli şartlarda tek bir silah ve cephanenin diplomatik muafiyet için izinli olduğuna; aksi halde ateşli silah ithalinin yasak olduğuna işaret edilmiştir

Yasaklı Silah ve Aletler

Kanun, özellikle saldırı amaçlı bazı silah ve aletlerin yapımını ve bulundurulmasını yasaklamıştır. 4. maddede sayılan kama, hançer, pala, kılıç, sustalı çakı, süngü, kasatura, topuz, muşta, boğma teli, saldırma vb. aletlerin yapımı ülkemizde yasaktır. Sadece bu aletler değil, saldırı veya savunma amacıyla özel üretilmiş benzeri tüm aletler de yasak kapsamındadır. Örneğin kasatura veya hançerin dışında, benzer nitelikteki özel bıçak, pala vb. aletlerin imalatı Kanunla önlenmiştir. Bu maddede belirtilen yasaklı aletlerden yalnızca, bir sanat veya meslek icrası amacıyla (örneğin bel orman işçiliğinde kullanılan kılıç) yapılması gerekenler İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle özel izne bağlanmıştır.

5. maddede ise, 4. maddede yasaklanan bu bıçak ve aletlerin satılması, satın alınması, taşınması, bulundurulması açıkça yasaklanmıştır. Yani bu aletleri üretmek yasak olduğu gibi; ülkeye sokulmuş veya mevcutta olanların da elden çıkarılması, bulundurulması suçtur. Örneğin solucan anahtarı veya 12 cm’den uzun hançer gibi bıçaklar yasaklıdır ve bu aletlerle yakalananlar hakkında 6136 sayılı Kanuna muhalefet suçundan işlem yapılır. Kanunda istisnalar da vardır: Spor etkinliklerinde kullanılan bazı yivsiz silahlar, tıpta veya sanayide zorunlu araçlar, el sanatlarında kullanılan “uzun bıçak” gibi aletler, hobi veya meslek gereği taşınan bıçaklar Kanun kapsamı dışındadır.

Silah Ruhsat ve İzinleri

Kanun kapsamındaki silahları taşıma ve bulundurma, öncelikle yetkili makamdan alınacak ruhsat (izin belgesi) ile mümkündür. 6. maddede, verilen taşıma/bulundurma ruhsatlarının 5 yıllık süre için geçerli olduğu belirtilmiştir. Ruhsat verildikten sonra kişi emeklilik, istifa veya sağlık sebebiyle silah taşıma koşulunu kaybederse, durumu ruhsatı veren makama 6 ay içinde bildirmek zorundadır; bildirmeyenlerin ruhsatı iptal edilir. Süresi dolduğu halde ruhsat yenilenmeyenlerin ruhsatı da iptal olurl. Yani ruhsat sahipleri, süresini aştıkları takdirde bu durumu en geç 6 ay içinde yenilemelidir.

Yenilemeyenlerin ruhsatı iptal edileceğinden, öngörüldüğü şekilde idari yaptırım (3.000 TL ceza) ile karşılaşırlar, ancak şartları mevcutsa yeniden ruhsat alabilirler. Kimler ruhsat alabilir? Kanun md.7’de uzun bir listede silah taşıyabilecek kişi ve meslekler sayılmıştır. Örneğin Cumhurbaşkanı, Başbakan, Bakanlar, TBMM üyeleri, yüksek yargı mensupları, eski kuvvet komutanları ve yüksek kıdemli emniyet personeli gibi üst düzey görevdekiler ve bunlardan emekli olanlar özel kademede sayılır. Ayrıca polis, jandarma, askerî istihbarat, cezaevi personeli, korucular gibi kolluk ve güvenlik görevlileri ile MİT mensupları, MİT dışındaki bazı idari kadro görevlilerinin de silah taşıma yetkisi vardır. 7. maddedeki özel şartlara göre, silah ruhsatı verilmesi uygun bulunanlar da bu kapsamda ruhsat alabilir.

Son olarak, Cumhurbaşkanı onayıyla yayımlanan yönetmeliğe göre vali ve kaymakamlara verilecek özel izin vesikası alanlar ile güvenlik korucuları da silah taşıma izni sahibi sayılır. Özetle, Kanun’a göre ancak 7. madde kapsamındaki gerçek ve tüzel kişiler silah taşıma ruhsatı alabilir, diğerlerine izin verilmez.

Ruhsat sahibi kişi, Kanun’un açıkça yasaklamadığı silahı (örneğin bir tabanca) ruhsatsız alıp taşıyamaz. Ruhsat belgeleri mermi ve silah parçaları için de geçerlidir. Kanunda hatıra veya antika silah tanımı da vardır; devlet başkanlarından gelen hediyeler veya İstiklal Savaşı dönemi özel silahlar hatıra sayılır ve bunlar için izin belgesi aranmaz. Bu gibi hatıra silahların satışı yasak olup sahibine nakli serbesttir

Ruhsatsız Silah Bulundurma ve Taşıma Suçları

6136 sayılı Kanun’a muhalefet suçu, izinsiz silah bulundurma veya taşıma hallerini kapsar. Kanun md.13, ruhsatsız silah veya mermi bulunduran, taşıyan, satın alan veya bulunduran kişiye 2 yıldan 4 yıla kadar hapis ve 100–500 gün adlî para cezası öngörür. Örneğin polis kontrolünde ruhsatı olmadan tabanca veya tüfek taşıyan bir kişi bu madde kapsamındadır. Mermiler, şarjör, susturucu gibi parçalar da silah sayılır ve ceza aldırır. Eğer silah ağır nitelikli ise (otomatik, dürbünlü, susturuculu vs.) veya mermi/parça sayısı çok fazlaysa ceza 5–8 yıl hapis ve 500–5000 gün para cezasına çıkarılır

Bir kişide sadece bir adet silah ve o silaha uygun normal sayıda mermi bulunuyorsa (örneğin evde bir tabanca ve fişekleri) ceza nispeten hafiftir: 1–3 yıl hapis ve 100–500 gün para cezası verilir. Çok az sayıda mermi veya parça taşımak ise başka bir fıkrada düzenlenmiştir; mahkemece “vahim” sayılmayacak derecede az malzeme bulunduranın cezası en alt sınırdan ve adli para cezasıyla sınırlandırılabilir (6 aya kadar hapis cezası ve 30–500 gün para cezası). Bunların dışında Kanuna aykırı silah taşıma/bulundurma hâllerine idari para cezası da öngörülmüştür. Örneğin ruhsatlandırma esnasında veya nakil sırasında usulsüz hareket edilirse 10.000–25.000 TL idari para cezası verilir. Benzer şekilde, taşımaya yetkili bölge dışında silahını ruhsatsız olarak nakledenlere de 10.000–25.000 TL ceza kesilir.

Yargıtay İçtihatlarına Örnekler

• Kısa Süreli Taşıma ve Kast Unsuru: Yargıtay kararlarına göre ruhsatsız silah taşıma suçu genel kastı arar. Örneğin silahı yalnızca geçici olarak muhafaza eden veya kısa süreliğine taşıyan kişi, silahı kullanma amacı gütmemişse kasıtlı sayılmaz. Bu durumda “6136’ya muhalefet” suçu oluşmaz. Bu ilke Yargıtay 8. CD’nin 17.06.2002 tarihli kararında da vurgulanmıştır.
• Kurusıkı Tabanca Örneği: Bir Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararında ise, sanığın “kurusıkı” olduğunu sandığı bir tabancanın gerçek bir ateşli silah olduğu ortaya çıkmıştır. Mahkeme, silahın orijinal halde kurusıkı olmadığına ve balistik deneylerle gerçek mermiyi atabileceğine hükmetmiştir. Bu durumda sanığın silahı “kurusıkı sandığı” savunması dikkate alınmamış; bu tür aletlerin Kanun kapsamında olduğunu, ruhsatsız bulundurmanın suç oluşturacağını belirtmiştir. Kararda, sanığın silahın bu niteliğini bilmesi gerektiği, bilerek ve isteyerek aldığı vurgulanmıştır (Yargıtay CGK 2019/50, 2017/1182).
• Müsadere Kararı: Yine Yargıtay uygulamasında, ruhsatsız silah suçundan mahkûmiyette silahın müsadere edilmesi gündeme gelmiştir. Ceza Genel Kurulu’na göre bir suçun kanuni yaptırımı olarak ihraç edilen eşyanın müsaderesi, fiilin mahkumiyetine bağlı değildir. Bu kapsamda, söz konusu silah veya mermiler doğrudan suçtan hüküm kurulmasına gerek kalmadan el konulabilir. (Örneğin 8. CD’nin 2016/7400 sayılı kararı).

6136 sayılı Kanun, toplum güvenliği için ateşli silah ve benzeri aletlerin sıkı denetimini amaçlar. Kanun hükümlerine göre izinsiz silah taşıma ve bulundurma suçtur; bu suçu işleyenlere ağır hapis cezaları öngörülmüştür. Kanunda ayrıca silah kaçakçılığı, izinsiz üretim gibi suçlar için 5–15 yıla kadar hapis cezaları ve müeyyideler yer alır. Genel hukuk ilkesi olarak bu suçların oluşabilmesi için kişinin silah taşıdığını, ruhsatsız olduğunu bilmesi (kastı) gereklidir.

Sonuçta, silah taşıyacak kişilerin öncelikle yasalara uygun ruhsat almaları esastır. Ruhsat olmadan silah taşınmamalı; lisans süresi dolmadan yenilenmelidir. Kanunun öngördüğü istisnalar dışında (örneğin hatıra silah, meslek icabı silah, diplomatik muafiyet vb.) herkesin taşıma izin şartlarına uyması gerekmektedir. Kanunu ihlal edenler ağır cezalarla karşılaşacağından, toplum güvenliği açısından ateşli silah taşıma kurallarına tam uyum önem taşımaktadır. Daha fazla bilgi için Avukat Efekan Efe ile iletişime geçiniz.